Türkiye'de yerel seçimler, vatandaşların yaşadıkları mahalle, ilçe ve şehirlerin yönetiminde doğrudan söz sahibi olmalarını sağlayan en önemli demokratik süreçlerden biridir. Belediye başkanı ve meclis üyeleri gibi pozisyonların yanı sıra, mahalle yönetiminin temel taşı olan muhtarlık seçimi de büyük bir önem taşır. Ancak diğer oy pusulalarından farklı bir sisteme sahip olması nedeniyle, özellikle ilk kez oy kullanacak seçmenler için muhtar oyu nasıl kullanılır sorusu kafa karıştırıcı olabilir. Bu rehber, muhtarlık seçiminde oyunuzu doğru ve geçerli bir şekilde nasıl kullanacağınızı adım adım açıklamaktadır.
Seçim gününden önce yapılması gereken birkaç basit hazırlık bulunmaktadır. Öncelikle Yüksek Seçim Kurulu'nun (YSK) internet sitesi üzerinden veya e-Devlet aracılığıyla seçmen kaydınızın olup olmadığını ve hangi sandıkta oy kullanacağınızı kontrol etmelisiniz. Seçimlerden bir süre önce adresinize seçmen bilgi kağıdı gönderilecektir. Bu kağıt, oy kullanacağınız okul, salon ve sandık numarasını içerir. Oy verme günü bu kağıdın yanınızda olması işinizi kolaylaştırsa da zorunlu değildir. En önemli belge, üzerinde Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası bulunan geçerli bir kimlik belgesidir (Nüfus cüzdanı, T.C. Kimlik Kartı, geçici kimlik belgesi, pasaport, ehliyet vb.).
Seçim günü oy kullanacağınız okula gittiğinizde, sandık numaranızı takip ederek ilgili salona ulaşmalısınız. Sıranız geldiğinde sandık kurulu görevlilerine kimliğinizi ibraz edersiniz. Kontroller yapıldıktan sonra size belediye başkanlığı, belediye meclis üyeliği, büyükşehirlerde ilçe belediye başkanlığı ve il genel meclisi üyeliği (büyükşehir olmayan illerde) için birleşik oy pusulaları, bir adet zarf ve "EVET" veya "TERCİH" yazılı bir mühür verilir. Muhtarlık seçimi için ise sistem biraz farklı işler.
Muhtar ve aza adaylarının, diğer seçimler gibi YSK tarafından basılmış tek bir birleşik oy pusulası bulunmaz. Bunun yerine, her muhtar adayı kendi oy pusulasını bastırır. Bu pusulalar genellikle oy kullanacağınız salonun girişinde veya sandıkların yakınında bulunan bir masanın üzerinde sergilenir. İşte bu noktada muhtarlık oyunuzu kullanmak için izlemeniz gereken adımlar şunlardır:
-
Aday Pusulasını Seçin: Masanın üzerinde duran, farklı renk ve tasarımlardaki küçük pusulalar arasından oy vermek istediğiniz muhtar adayının isminin ve aza listesinin yer aldığı kağıdı bulun ve sadece bir tanesini alın.
-
Oy Verme Kabinine Geçin: Mührü, zarfı, diğer büyük pusulaları ve seçtiğiniz tek muhtar pusulasını alarak oy verme kabinine geçin.
-
Pusulaları Zarfa Koyun: Kabinin içinde, öncelikle belediye başkanı ve meclis üyeliği gibi diğer seçimler için olan büyük pusulalardaki tercihlerinizi mührü basarak yapın. Ardından, bu mühürlü pusulalarla birlikte, seçmiş olduğunuz tek muhtar adayının pusulasını da aynı zarfın içine koyun. Unutmayın, muhtar oy pusulasına kesinlikle mühür basılmaz, üzerine herhangi bir yazı yazılmaz veya işaretleme yapılmaz. Sadece adayın pusulasını zarfa koymak yeterlidir.
-
Zarfı Kapatıp Sandığa Atın: Tüm oy pusulalarını tek bir zarfa yerleştirdikten sonra zarfın ağzını dikkatlice yapıştırarak kapatın. Kabinden çıkarak sandık kurulu görevlilerinin gözetiminde zarfı sandığın içine atın.
-
İmzanızı Atın: Son adım olarak, sandık seçmen listesinde isminizin bulunduğu bölümün karşısına imzanızı atarak oy verme işleminizi resmi olarak tamamlamış olursunuz.
Bu süreçte oyunuzun geçersiz sayılmaması için dikkat etmeniz gereken bazı kritik noktalar vardır. Zarfın içine birden fazla muhtar adayına ait pusula koymak, oyunuzu geçersiz kılar. Aynı şekilde, zarfın üzerine kimliğinizi belli edecek bir işaret koymak, yazı yazmak veya imza atmak da oyunuzun iptal edilmesine neden olur. Seçtiğiniz muhtar pusulasının yırtık veya tahrif edilmiş olmamasına özen gösterin. Bu basit kurallara dikkat etmek, muhtar oyu nasıl kullanılır sorusunun en doğru yanıtını uygulamanızı ve demokratik hakkınızı geçerli bir şekilde kullanmanızı sağlar.
Muhtar, devlet kurumları ile mahalle sakinleri arasında bir köprü görevi görür ve ikametgah belgesi, tebligatların ulaştırılması gibi birçok resmi işlemde ilk başvuru noktasıdır. Mahallenin sorunlarını ilgili kurumlara iletmek ve çözümü için takipçi olmak da görevleri arasındadır. Bu nedenle, muhtarlık seçimine gereken önemi vermek, yaşadığımız çevrenin kalitesini artırmak için atılacak önemli bir adımdır.