Günümüzün sanayileşen ve gelişen dünyasında, çalışanların sağlığı ve güvenliği her zamankinden daha fazla önem taşımaktadır. İş yerlerinde meydana gelebilecek kazaları ve meslek hastalıklarını önlemek, riskleri analiz etmek ve güvenli bir çalışma ortamı tesis etmekle görevli olan iş güvenliği uzmanlığı, bu nedenle son derece kritik ve talep gören bir meslek haline gelmiştir. Peki, bu önemli kariyer yolunda ilk adımı atmak ve başarılı bir profesyonel olmak için hangi süreçlerden geçmek gerekiyor? Bu makalede, iş güvenliği uzmanı nasıl olunur sorusunun cevabını adım adım inceleyeceğiz.
Her şeyden önce, iş güvenliği uzmanı olabilmek için belirli bir akademik altyapıya sahip olmak gerekmektedir. İlgili mevzuata göre, mühendislik veya mimarlık fakültelerinden mezun olanlar, teknik öğretmenler, fen veya fen-edebiyat fakültelerinin fizik, kimya veya biyoloji bölümlerinden mezun olanlar ve üniversitelerin iş sağlığı ve güvenliği lisans veya ön lisans programlarını tamamlayanlar bu mesleğe adım atabilirler. Eğer bu bölümlerden birinden mezunsanız, uzmanlık için ilk ve en önemli şartı yerine getirmişsiniz demektir.
Akademik yeterliliği sağladıktan sonraki aşama, T.C. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş bir eğitim kurumundan zorunlu iş sağlığı ve güvenliği (İSG) eğitimini almaktır. Bu eğitimler, teorik ve pratik olmak üzere iki bölümden oluşur ve toplamda 220 saattir. Eğitimin 180 saati teorik bilgi (hem uzaktan hem de yüz yüze) ve 40 saati ise bir iş güvenliği uzmanının yanında yapılan staj (uygulamalı eğitim) şeklinde tamamlanır. Bu program, adaylara risk değerlendirmesi, acil durum planlaması, yasal mevzuat, ergonomi ve çalışanların eğitimi gibi temel konularda derinlemesine bilgi ve beceri kazandırmayı hedefler.
Eğitim sürecini başarıyla tamamlayan adayların önündeki son engel, ÖSYM tarafından yılda iki kez düzenlenen İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü İş Yeri Hekimliği ve İş Güvenliği Uzmanlığı Sınavı'dır (İSG Sınavı). Bu sınavda başarılı sayılmak için 100 üzerinden en az 70 puan almak gerekmektedir. Sınavı başarıyla geçen adaylar, C sınıfı iş güvenliği uzmanı sertifikası almaya hak kazanır ve mesleğe ilk adımlarını atarlar.
İş güvenliği uzmanlığı, kendi içinde sınıflara ayrılan bir kariyer yoludur. Bu sınıflar, uzmanların görev alabilecekleri iş yerlerinin tehlike seviyesini belirler:
-
C Sınıfı (Az Tehlikeli): Mesleğe yeni başlayan ve sınavı başarıyla geçen herkes C sınıfı uzman olarak görev yapar. Bu uzmanlar, az tehlikeli olarak sınıflandırılan iş yerlerinde çalışabilirler.
-
B Sınıfı (Tehlikeli): C sınıfı olarak en az üç yıl fiilen görev yaptığını belgeleyen ve B sınıfı uzmanlık eğitimini tamamlayan uzmanlar, B sınıfı uzmanlık sınavına girmeye hak kazanır. Sınavda başarılı olmaları durumunda tehlikeli sınıftaki iş yerlerinde de görev alabilirler.
-
A Sınıfı (Çok Tehlikeli): En üst seviye olan A sınıfı uzmanlık için ise, B sınıfı olarak en az dört yıl fiilen görev yapmış olmak ve A sınıfı eğitim programını bitirmek gerekmektedir. Bu şartları sağlayanlar, girdikleri A sınıfı sınavında başarılı olurlarsa, madencilik, inşaat ve kimya sanayisi gibi çok tehlikeli sınıfta yer alan tüm iş yerlerinde görev yapma yetkisine sahip olurlar.
Sonuç olarak, iş güvenliği uzmanı nasıl olunur sorusunun yanıtı; doğru akademik bölümden mezun olmak, zorunlu İSG eğitimini tamamlamak, ÖSYM tarafından yapılan merkezi sınavda başarı göstermek ve mesleki tecrübe ile kariyer basamaklarını tırmanmaktan geçen disiplinli bir süreci işaret etmektedir. Bu yolculuk, sadece bir meslek sahibi olmak anlamına gelmez, aynı zamanda insanların hayatlarını koruyan, daha güvenli ve sağlıklı çalışma ortamları yaratan bir misyon üstlenmek demektir.