Hayat kurtarmanın en anlamlı yollarından biri olan organ bağışı, bir bireyin yaşamı sona erdiğinde organlarının bir kısmının veya tamamının, başka hastaların tedavisi için kullanılmasına izin vermesidir. Toplumda yaygın kanıların aksine bu süreç oldukça basit, yasal ve manevi olarak değerli bir adımdır. Birçok insan için ikinci bir hayat şansı anlamına gelen organ bağışı, bilinçli ve gönüllü bir kararla başlar.
Organ bağışı yapabilmek için temel şart, 18 yaşını doldurmuş ve akli dengesi yerinde olmaktır. Bu şartları sağlayan her birey, potansiyel bir bağışçı adayıdır. Bağış kararı, kişinin kendi özgür iradesiyle alınmalıdır. Bu kararı aldıktan sonra atılması gereken adımlar oldukça nettir. Türkiye'de organ bağışı nasıl yapılır sorusunun cevabı, Sağlık Bakanlığı'nın denetimindeki resmi kurumlar aracılığıyla verilir. Başvuru yapabileceğiniz yerler arasında İl ve İlçe Sağlık Müdürlükleri, devlet hastaneleri, özel hastaneler, üniversite hastaneleri, organ nakli yapan merkezler ve hatta aile hekimlikleri bulunmaktadır. Son yıllarda teknolojinin de yardımıyla E-Devlet Kapısı üzerinden de organ bağışı başvurusu yapmak mümkün hale gelmiştir.
Başvuru süreci oldukça basittir. Belirtilen kurumlara kimliğinizle birlikte başvurduğunuzda, size "Doku ve Organ Bağış Belgesi" adında bir form verilir. Bu formu, iki tanık huzurunda doldurup imzalarsınız. Bu işlem tamamen ücretsizdir ve yalnızca birkaç dakikanızı alır. Başvurunuz tamamlandığında, bilgileriniz Sağlık Bakanlığı'na bağlı Türkiye Organ ve Doku Nakli Bilgi Sistemi'ne kaydedilir ve size üzerinde bu kararınızı belirten bir "Organ ve Doku Bağış Kartı" verilir. Bu kartı cüzdanınızda taşımak, niyetinizi göstermesi açısından önemlidir. Ancak unutulmamalıdır ki yasal olarak en belirleyici unsur, ailenizin onayıdır.
Türkiye'deki yasal düzenlemelere göre, bir kişinin beyin ölümü gerçekleştiğinde organlarının alınabilmesi için birinci derece yakınlarının (anne, baba, eş, çocuk) rızası aranmaktadır. Bağış kartınız olsa dahi, aileniz onay vermediği takdirde organlarınız alınamaz. Bu nedenle organ bağışı nasıl yapılır sürecinin en kritik adımı, bu kararınızı ailenizle açıkça konuşmak ve onların da bu konuda bilgi sahibi olmasını sağlamaktır. Niyetinizi onlara anlatmanız, vefatınız durumunda vasiyetinizin yerine getirilmesini kolaylaştıracaktır.
Organ bağışıyla ilgili toplumda bazı yanlış inanışlar bulunmaktadır. Örneğin, bağışlanan organların vücut bütünlüğünü bozacağı endişesi yersizdir. Organların alınması işlemi, son derece titiz bir cerrahi operasyonla gerçekleştirilir ve operasyon sonrası vücut bütünlüğüne azami özen gösterilerek dikişler estetik bir şekilde kapatılır. Cenaze işlemleriyle ilgili herhangi bir gecikmeye veya soruna yol açmaz. Dini açıdan bakıldığında ise Diyanet İşleri Başkanlığı, organ bağışının dinen caiz olduğunu ve bir can kurtarmanın en büyük sevaplardan biri olduğunu belirtmiştir.
Unutmayın, verdiğiniz bu karar sizden sonra pek çok insana umut olabilir. Kornea nakli ile birinin yeniden görmesini, böbrek nakli ile bir hastanın diyalizden kurtulmasını, kalp nakli ile bir çocuğun hayata tutunmasını sağlayabilirsiniz. Bugün atacağınız küçük bir adım, yarın bir başkası için yepyeni bir başlangıç anlamına gelebilir. Bu nedenle, organ bağışı nasıl yapılır konusunu araştırıp bilinçlenmek ve bu kararı ailenizle paylaşarak hayata bir iz bırakmak, paha biçilmez bir erdemdir.