Yumurtalık kistleri, üreme çağındaki kadınlarda oldukça sık karşılaşılan, genellikle içi sıvı dolu keseciklerdir. Bu teşhisi duyan birçok kadının aklına ilk gelen soru, endişeyle birlikte “yumurtalık kisti nasıl geçer?” olmaktadır. Ancak panik yapmadan önce, yumurtalık kistlerinin büyük bir çoğunluğunun iyi huylu (benign) olduğunu ve hatta birçoğunun herhangi bir tedaviye gerek kalmadan kendiliğinden kaybolduğunu bilmek önemlidir. Tedavi süreci; kistin tipine, boyutuna, neden olduğu semptomlara ve hastanın yaşına göre kişiye özel olarak planlanır.
En sık görülen kist türü fonksiyonel kistlerdir. Bunlar, adet döngüsünün normal bir parçası olarak gelişir ve genellikle birkaç adet döngüsü içinde kendiliğinden küçülerek yok olurlar. Folikül kistleri ve korpus luteum kistleri bu gruba dahildir. Bu tür basit kistlerde doktorlar genellikle “bekle ve gör” yaklaşımını benimser. Bu süreçte, kistin boyutunda veya yapısında bir değişiklik olup olmadığını anlamak için birkaç ay sonra tekrar ultrasonografi kontrolü istenir. Çoğu durumda, takip ultrasonunda kistin kaybolduğu görülür. Bu süreçte hastanın herhangi bir müdahale almasına gerek kalmaz, vücut kendi mekanizmalarıyla sorunu çözer.
Eğer kistler fonksiyonel değilse veya boyutları büyükse, sürekli ağrıya neden oluyorsa ya da kötü huylu olma şüphesi taşıyorsa, tedavi yaklaşımı farklılaşır. Bu noktada, yumurtalık kisti nasıl geçer sorusunun cevabı, kistin türüne ve hastanın durumuna göre şekillenir. Örneğin, endometriozis (çikolata kisti) veya dermoid kist gibi türler kendiliğinden kaybolma eğiliminde değildir. Bu durumlarda medikal veya cerrahi tedavi seçenekleri gündeme gelir.
Medikal tedavi seçeneklerinden biri, doğum kontrol haplarıdır. Doğum kontrol hapları mevcut bir kisti ortadan kaldırmaz ancak yumurtlamayı baskılayarak yeni fonksiyonel kistlerin oluşumunu engelleyebilir. Bu yöntem, özellikle sık sık fonksiyonel kist yaşayan kadınlar için koruyucu bir önlem olarak tercih edilebilir. Ağrı gibi semptomları yönetmek için ise doktorun önereceği ağrı kesiciler kullanılabilir.
Cerrahi müdahale, kistin belirli bir boyutu (genellikle 5-10 cm) aşması, şiddetli ağrı, torsiyon (kistin kendi etrafında dönmesi) gibi komplikasyonlara yol açması veya kanser şüphesi taşıması durumunda gerekli görülür. Günümüzde kist ameliyatları büyük oranda laparoskopik (kapalı) yöntemle gerçekleştirilir. Bu yöntemde, karın bölgesine yapılan birkaç küçük kesiden girilerek kist çıkarılır. Laparoskopi, daha az ağrı, daha hızlı iyileşme süreci ve daha iyi kozmetik sonuçlar sunması nedeniyle tercih edilir. Bazı durumlarda, kistin çok büyük olması veya yapışıklıkların bulunması halinde laparotomi (açık ameliyat) gerekebilir. Cerrahinin temel amacı, mümkünse yumurtalığı koruyarak sadece kisti çıkarmaktır (kistektomi).
Sonuç olarak, yumurtalık kisti nasıl geçer sorusunun tek bir yanıtı yoktur; çünkü çözüm, kistin doğasına bağlıdır. Çoğu kist, doktor gözetiminde takip edilerek kendiliğinden geçer. Diğer durumlarda ise hormonal tedaviler veya cerrahi yöntemlerle etkili bir şekilde tedavi edilebilir. Önemli olan, düzenli jinekolojik kontrollere gitmek ve bir uzman hekimin teşhis ve yönlendirmelerine uymaktır. Kişisel sağlık durumunuzu değerlendirmeden, kulaktan dolma bilgilerle hareket etmek veya bitkisel kürler gibi kanıtlanmamış yöntemlere başvurmak sağlığınız için risk oluşturabilir.