İslam alemi için büyük bir manevi öneme sahip olan mübarek gecelerden biri de Berat Kandili'dir. Hicri takvime göre Şaban ayının 14. gününü 15. gününe bağlayan gece idrak edilen bu kutlu zaman dilimi, rahmet, mağfiret ve af kapılarının sonuna kadar açıldığı bir arınma gecesi olarak kabul edilir. Müslümanlar için tövbe etme, dua etme ve Allah'a yakınlaşma fırsatı sunan bu gece, kelime anlamıyla da bu manevi iklimi yansıtmaktadır. Peki, tam olarak berat kandili nedir ve bu geceyi bu kadar özel kılan nedir?
"Berat" kelimesi, Arapça kökenli olup “beraat etmek”, “temize çıkmak”, “kurtuluşa ermek” ve “sorumluluktan kurtulmak” gibi anlamlara gelir. Bu isimlendirme, Berat Gecesi'nin özünü oluşturur: Günahkâr kulların bu gece samimi bir şekilde tövbe etmeleri halinde ilahi affa ve rahmete nail olarak günah yüklerinden arınacaklarına ve bir nevi cehennemden beraat belgesi alacaklarına inanılır. Bu nedenle bu geceye “Leyle-i Berae” (Beraat Gecesi) de denir. Bu mübarek gece, inananlara geçmişin muhasebesini yapma, hatalarından ders çıkarma ve geleceğe umutla bakma imkânı tanır.
Berat Kandili'nin bir diğer önemli özelliği ise, kainatın bir yıllık kaderinin bu gece belirlendiğine dair olan inançtır. Bazı alimlere göre, Kur'an-ı Kerim'de Duhân Suresi'nin 3. ve 4. ayetlerinde geçen “Onda (o gecede) her hikmetli iş tarafımızdan bir emirle ayrılır” ifadeleri, Berat Gecesi'ne işaret etmektedir. Bu yoruma göre, o yıl içinde doğacak ve ölecek kişilerden rızıklara, amellerden doğal afetlere kadar her türlü önemli hadise bu gecede meleklere bildirilir. Bu inanç, Müslümanları bu geceyi daha derin bir tefekkür ve dua hali içinde geçirmeye teşvik eder. İnsanlar, gelecek bir yıl boyunca kendileri ve sevdikleri için hayırlı bir kader yazılması umuduyla Allah'a yakarırlar.
Bu kutlu geceyi idrak etmek isteyen Müslümanlar, çeşitli ibadetlerle meşgul olurlar. Gecenin manevi atmosferinden en iyi şekilde faydalanmak için genellikle akşam namazından sonra ibadete başlanır. Bu ibadetler arasında nafile namazlar kılmak, özellikle de halk arasında yaygın olan Tesbih Namazı'nı eda etmek bulunur. Bol bol Kur'an-ı Kerim okumak, Allah'ı zikretmek (zikir), Peygamber Efendimiz'e salavat getirmek ve geçmiş günahlar için samimiyetle tövbe ve istiğfarda bulunmak bu gecenin en faziletli amellerindendir. Ayrıca, gündüzünde oruç tutmak da tavsiye edilen ibadetler arasındadır. Bu gece, sadece kişisel bir arınma değil, aynı zamanda aile, akraba ve tüm İslam alemi için dua etme vaktidir.
Sonuç olarak, berat kandili nedir sorusunun cevabı; af, merhamet ve ilahi lütfun bolca tecelli ettiği, kulların bir yıllık kaderlerinin belirlendiğine inanılan ve Ramazan ayının müjdecisi olan mübarek bir gecedir. Bu gece, bizlere durup düşünme, kendimizi hesaba çekme ve Rabbimizle bağımızı güçlendirme fırsatı sunar. Kırgınlıkların son bulduğu, sevgi ve kardeşlik bağlarının pekiştiği bu manevi iklimi en güzel şekilde değerlendirmek, her Müslüman için önemli bir manevi kazançtır. Bu vesileyle edilen duaların ve yapılan ibadetlerin, hem bu dünyada hem de ahirette kurtuluşa vesile olması umulur.